Yüzünü Gördüğüm Çağ!

 

Bazen bir yüz görürsün… Tanıdık gibi gelir ama dikkatli bakınca, altında bin türlü yorgunluk saklıdır. Ben de bu çağın yüzüne uzun uzun baktım. Hatta sadece yüzünü değil… Alnındaki manasız teri, göz kenarındaki tembel çizgiyi, omzundaki heybesiz kamburu gördüm. Ve dile getirmekten berî olmadığım bir gerçeği gördüm. Bu çağ, büyük ilerlemelerin(!) gölgesinde, insanlığın küçülüşünü gizliyor.

Eskiden şehirler uzaktan minareleriyle selam verirdi. Göğe meyleden, içe çağıran yapılar vardı… Şimdi ise göğe kafa tutan binalar var. Ama içinde insan yok. Haydi var diyelim, içinde huzur yok. Beton arttıkça, merhamet azaldı. Yüksek yapılarla yarışırken, insan kalbi boşaldı. Belki de o yüzden birbirimizin yüzüne bakamaz olduk. Çünkü kendi yüzümüze bile tahammül edemez olduk! Üstadım Necip Fazıl’ın "maskeli balo" dediği yer tam da burası değil midir?: Kendin olmaktan utanıp, başkasının yüzünü takmak…

Ben bu çağın yüzüne bakınca sadece ne olduğunu değil, neyi unuttuğunu da görüyorum. İsmet Özel diyor ya: “Kendini tanımayan, başkasına kendini anlatamaz.” Bu çağ kendini bilmiyor. Ve tanımadıkça da, herkes kendi köşesine çekiliyor. Toplum bir beden olmaktan çıktı, dağılmış hücrelere döndü. Ortak bilinç gitti, ortak acı hissi bile kalmadı.

Ama bazı acılar, hâlâ içimizde yankılanıyor. İçimiz kan ağlarken bile dünya sağır! Bak mesela Filistin... Çocukların üstüne düşen bombalar artık haber değil, rutin! Ve Doğu Türkistan... Sessizliğe hapsedilmiş bir çığlık gibi orada duruyor. Bir çağ, bu kadar kör, bu kadar sağır olabilir mi? Bir çağ, bu kadar susarak nasıl bu kadar çok cana kıyabilir? Yüzünü gördüm bu çağın; Filistin’in enkazlarında, Doğu Türkistan’ın suskunluğunda gördüm.

Böyle bir zamanda değişen en büyük şey, elbetteki dil oldu. Konuşmak, yerini kopyalamaya bıraktı. Tweet atıyoruz, reels paylaşıyoruz ama söylediklerimiz bize ait değil! Düşünmüyoruz, sadece tekrarlıyoruz. Üstad Sezai Karakoç'un dediği gibi: “Dil, milletin hafızasıdır.”

Ve bizim hafızamız yavaş yavaş azar azar silindi. Dile sahip çıkamayınca, ruha da sahip çıkamaz olduk. Kendimize ait olmayan kelimelerle yaşıyoruz. Ve bu kelimeler, bizi anlatamıyor artık!

Peki ne yapmalı? Geri dönmek mi? Hayır. Mesele geçmişe kaçmak değil, geçmişle yüzleşmek. Mesele nostalji değil, kök. Kendimizi bulmak için zamanın ruhuna karşı bir duruş sergilemek gerek. Kalbin ritmine dönmek gerek. Çünkü insanın bir iç zamanı vardır. Ekranların dayattığı zaman değil bu… Sessizliğin, düşünmenin, dua etmenin zamanı…

Üstad, Gençliğe Hitabesi’nde diyor ya: “Zaman bendedir ve mekân bana emanettir!”  diye, tam tersine biz zamanı elimizden bıraktık, ekranlara teslim ettik. Ve bu zaman, artık bize ait değil.

Şimdi ben bu çağın yüzüne baktım. Filistinli bir çocuğun gözünde, Doğu Türkistanlı bir annenin duasında... Ve baktıkça ARANANI aradım. Belki bulamadım. Ama bu bir kayıp değil. Bu, bir uyanışın başlangıcı.

Bir çağ kendini kaybettiğinde, başka bir çağ doğar. Belki biz de, o doğumun sancısındayız. Ve şimdi susmak zamanı değildir. Bu sessizliğin orta yerinde, bir söz söylemek lazımdır.
Bir iz bırakmak…
Ve sonunda şu cümleyi kurmak:
“Yüzünü gördüğüm çağ, artık seninle yüzleşme vaktidir.”